Beoordelen, veroordelen of waarderen?

Het laatste kwartaal van 2014 staat op de stoep. Voor veel bedrijven is dat het laatste kwartaal van het financiële jaar. Aan het einde volgen dan meestal nog de functionerings- en beoordelingsgesprekken. Deze gesprekken vormen dan weer de input voor het persoonlijk ontwikkelingsplan van de medewerker en diens doelstellingen voor het nieuwe jaar. In het functioneringsgesprek wordt besproken wat goed ging en vooral: wat niet goed ging. De gedachte hier achter is dat we vooral kunnen leren van wat niet goed ging en wat er aan gedaan kan worden om het de volgende keer beter te doen. Op zich is dit streven naar perfectie natuurlijk niet verkeerd, maar leidt dat ook tot betere prestaties?

Vraag jezelf eens af: waar word je nu blijer van? Het praten over wat er niet goed ging en hoe dat beter kan? Of praten over wat goed ging? Vele managers zullen zeggen, dat dat laatste leuk is, maar niet leidt tot betere resultaten. Daarvoor moeten de zwakke punten worden verbeterd. Ik vraag me af of dat wel zo is. Laat ik dat illustreren aan de hand van een voorbeeld uit het voetbal.

PSV had ooit een geweldige spits in dienst: Romario. In mijn ogen een van de allerbeste spitsen die er ooit in de eredivisie hebben rondgelopen. In zijn 1e jaar scoorde hij 19 keer, het jaar daarop 23 keer en in zijn laatste seizoen 25 keer. Ik kan me de discussies op TV nog goed herinneren met de Nederlandse trainers van PSV en het geklaag van de PSV verdediging dat Romario nooit meeverdedigde. Dat vond ik een grote fout. Werden de kansen van PSV op een landstitel groter wanneer Romario verdedigend werk verrichte? Werd hij daar vrolijk van? En leidde dat tot meer doelpunten? Het antwoord is in alle gevallen: NEE!

Omgekeerd: als Romario zijn krachten kon sparen door niet mee te verdedigen, werd dan de kans op het maken van doelpunten groter? Werd hij van het maken van doelpunten blij? En werden de supporter blijer van een doelpunt van Romario, dan van een terugspeelbal op de keeper? En hielp het maken van doelpunten bij het bereiken van de doelstelling: de landstitel? Het antwoord is natuurlijk in alle gevallen: JA!

Romario had met zijn klasse jaarlijks 35 doelpunten moeten kunnen maken in de eredivisie. In Spanje werd zijn klasse op juiste waarde geschat en in deze veel zwaardere competitie scoorde hij in zijn 1e seizoen meteen 30 keer.

Wat ik met bovenstaande wil zeggen is, dat je meer bereikt door mensen in hun kracht en in hun passie te houden en te waarderen over de dingen die ze juist wel goed kunnen. Dat motiveert en stimuleert en dat helpt uiteindelijk de doelstellingen van de organisatie te bereiken. Dus in plaats van beoordelen en veroordelen gaan we waarderen.

Spreekt deze benadering je aan, kijk dan eens naar Appreciative Inquiry (AI), of in het Nederlands: de waarderende benadering. In 1990 publiceerden David Cooperrider en Diana Whitney een artikel over de vijf principes van Appreciative Inquiry dat het standaard model voor zowel consultants als onderzoekers is geworden (bron: Wikipedia). In 2005 publiceerden zij het boek “Appreciative Inquiry – A Positive Revolution In Change”. De inhoud daarvan is gebaseerd op onderzoek en vooral “best practices” bij organisaties. AI is een positieve benadering voor verandering en gaat uit van de 4-D Cyclus:

  • Discover: het mobiliseren van alle stakeholders en het identificeren en bevestigen wat de sterkte punten en “best practices” zijn en ooit waren;
  • Dream: het creëren van een resultaatgerichte visie met het huidige potentieel; wat kunnen we voor de wereld betekenen, hoe wil de wereld ons gaan zien?
  • Design: uitstippelen van de route om daar te komen, uitgaande van het positieve van de huidige organisatie;
  • Destiny: momentum creëren voor continue positieve verandering met blijvend hoge prestaties.

De insteek is niet het aanpakken van het probleem zelf, maar uitgaan van het positieve: dat wat wel al goed is en goed gaat. Het begint binnen een organisatie met een uitgebreide set interviews en dialogen over sterktes, middelen en mogelijkheden. Het creëert een positievere moraal, waardoor de prestaties van de organisatie zullen verbeteren.

Voor meer informatie over wat Appreciative Inquiry inhoudt, klik hier!

Dit werk valt onder een Creative Commons International licentie!